Alteveer in Oorlogstijd

De eerste aflevering van zijn verhaal in Craneveer 31/2.

Op de 17e september van het jaar 1944 vierde het Alteveerse jongetje Sipke Stegeman zijn 11e verjaardag. Bijna 59 verjaardagen later keek hij op deze merkwaardigste verjaardag van zijn leven terug.

Verjaardag met een (s)taartje, deel 2

In deel 1 schreef hij hoe zijn sobere maar genoeglijke verjaardag verstoord werd door een luchtalarm en hoe hij later op die dag vanaf zijn uitkijkpunt in de buurt getuige was van het begin van de slag om Arnhem; een slag die zou lijden tot een evacuatie van de hele stad. In deze aflevering vertelt dhr. Stegeman hoe het verder ging.

"Nadat we vanaf ons uitzichtpunt aan de Diepenbrocklaan ontelbare parachutes hadden zien neerdalen, renden we zo snel we konden naar huis. Tijdens onze terugtocht was er een schieten begonnen dat steeds heviger werd en dagen aanhield. Hijgend van opwinding vertelden we wat we gezien hadden. Het nieuws gonsde door de wijk.

Wat er precies aande hand was, konden we slechts vermoeden, want we kregen natuurlijk geen enkele informatie. Wel konden we uit de hevigheid van het geschut opmaken dat er heel serieus gevochten werd.

Mijn ouders hielden er rekening mee dat de elektriciteit en de waterleiding de veldslag wel eens niet zouden kunnen doorstaan en daarom liet mijn moeder volgens voorschrift de badkuip vollopen met water om een noodvoorraad te hebben. Er werd een flinke hoeveelheid norit in gedaan om het te desinfecteren en ter bescherming werd de kuip agfgedekt met een laken.

Een tijd later kwam er een luidsprekerwagen van het Duitse leger door de wijk. Raus!!! Evakuieren!!! was de boodschap. Een reden werd niet gegeven.

Links en rechts gaven mensen gehoor aan de oproep. Volbeladen fietsen en karren met koffers kwamen uit de poortjes tussen de huizen. Vaders draaiden zorgvuldig de voordeuren op slot, niet beseffend hoe banaal dit gebaar was in het licht van de gebeurtenissen die volgen zouden. Strak van de spanning vertrokken vaders, moeders, kinderen en ouderen met de weinige goederen die ze mee konden nemen de straat uit naar onbekende oorden.

Mijn ouders besloten nog niet te gaan. Er was een afspraak om te wachten op familie uit Oosterbeek: bij evacuatie zouden we gezamenlijk gaan. Bovendien was Jetty Lors in ons huis. Om haar niet over te leveren aan haar beulen moest er eerst een nieuw adres gezocht worden. Onze familie moest uit het heetst van de strijd naar mijn ouders zien te komen. De eerste dagen leefden we in volstrekte onzekerheid over hun lot. Het schieten hield in alle hevigheid aan. We kregen geen enkele informatie meer.

Met de dag nam onze ongerustheid toe. De waterleiding bleef het voorlopig doen. Na vier dagen doemden de familieleden plotseling op. Bijna vier dagen hadden ze zich schuil moeten houden. Het zou volstrekt onverantwoord zijn geweest om te reizen. Toen het in hun omgeving wat rustiger werd hadden ze het er op gewaagd. Telkens waar gevechten dreigden moesten ze uitwijken. Anderhalve dag hadden ze er over gedaan om de afstand tussn Oosterbeek en de Sweelincklaan te overbruggen. We waren nu met 11 personen in ons huis.

Mijn ouders twijfelden nog steeds of ze wel weg moesten gaan. Maar de duidelijke vingerwijzing die we in de nacht van 23 september kregen maakte aan alle twijfel een einde. We schrokken wakker van een enorme knal gevolgd door een drukgolf die alle ruiten van ons huis aan diggelen sloeg. Op nog geen 20 meter van ons huis was een bom ontploft. We hadden geen keus meer.

Lees verder in